Centrum Zdrowia Psychicznego 

SENS-MED Kosiak sp. j.

Rejestracja telefoniczna: +48 723 727 072

Rejestracja on-line: kontakt@sens-med.pl

REJESTRACJA 

Choroba Alzheimera to nieuleczalna i postępująca choroba neurodegeneracyjna, prowadząca do śmierci. Opisał ją po raz pierwszy niemiecki neuropatolog Alois Alzheimer w 1906 i od jego nazwiska pochodzi jej nazwa. Objawia się otępieniem.

Wg WHO otępienie to zespół spowodowany chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są takie funkcje jak pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język i ocena. Świadomość nie jest zaburzona. Uszkodzeniu funkcji poznawczych zwykle towarzyszy obniżenie kontroli nad emocjami, zachowaniem i motywacją. Aby można było podejrzewać otępienie, pogorszenie funkcji poznawczych powinno trwać co najmniej 6 miesięcy i w tym czasie wykazywać progres.

Choroba Alzheimera - charakterystyka

Choroba Alzheimera odpowiada za 50-70% wszystkich otępień, zazwyczaj zaczyna się między 40 a 95 rokiem życia i trwa od 7 do 18 lat. Przebiega powoli, w sposób narastający i podstępny. Jej główną przyczyną jest odkładanie depozytów białka amyloidowego i nadmierna fosforylacja białka tau.

Choroba Alzheimera - objawy

Do najbardziej typowych objawów choroby Alzheimera należą zaburzenia pamięci krótkotrwałej, problemy z nazywaniem i rozpoznawaniem osób, orientacją w czasie i przestrzeni, pogorszenie zdolności do pracy i codziennego funkcjonowania, wycofanie z życia społecznego, uporczywe chodzenie, depresja, apatia, zaburzenia snu, pobudzenie, urojenia okradania i omamy.

Choroba Alzheimera - etapy

ETAP 1 - otępienie o niewielkim nasileniu. Występują już zaburzenia pamięci, ale nie powodują istotnych problemów w codziennym funkcjonowaniu. Jednym z najczęstszych wczesnych symptomów jest zapominanie niedawnych wydarzeń. Chory może nie pamiętać rozmów, miewa trudności ze zrozumieniem nowych pojęć, a także trudności w doborze słów. Często wielokrotnie powtarza to samo, czasem nie nadąża za wątkiem wypowiedzi innych osób. Pojawiają się trudności z podejmowaniem decyzji, nie interesują go obowiązki ani inni ludzie, izoluje się od świata, nierzadko oskarża innych o zabieranie przedmiotów, które sam odłożył w inne miejsce. Może odczuwać niepokój i pobudzenie, mieć nagłe zmiany nastroju, czuć się sfrustrowany z powodu niezdolności do samodzielnego wykonywania zadań oraz potrzebować umocnienia poczucia własnej wartości. W takim przypadku warto z nim porozmawiać i starać się mu zapewniać jak najwięcej wsparcia emocjonalnego.

ETAP 2 - otępienie umiarkowane. Występują wyraźne zaburzenia pamięci. Chory ma problemy z samodzielnym funkcjonowaniem, gubi się w okolicy, a często także w swoim domu. Przestaje rozpoznawać członków rodziny lub myli ich z innymi osobami, nie potrafi zarządzać pieniędzmi i podejmować bardziej złożonych decyzji. Wymaga większej pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności, takich jak jedzenie, mycie się, ubieranie czy korzystanie z toalety. Niektóre osoby na tym etapie łatwo się denerwują, tracą panowanie nad sobą i stają się agresywne. Inne tracą poczucie pewności siebie i całkowicie zdają się na opiekunów. Do dość częstych objawów tego etapu otępienia zaliczamy min. dezorientację przestrzenną, błądzenie, gubienie się, dezorientację czasową, wstawanie w nocy z powodu mylenia pór dnia, narażanie siebie lub innych na niebezpieczeństwo wskutek zaburzeń pamięci, np. pozostawianie włączonego gazu, zachowania nieadekwatne do sytuacji: spanie w dziennym ubraniu czy wychodzenie na  zewnątrz w piżamie. Często obserwuje się zaburzenia zachowania i nastroju oraz objawy psychotyczne, takie jak urojenia, omamy. Chory wymaga już całodobowej opieki.

ETAP 3 - otępienie o nasileniu znacznym. Charakteryzuje je bardzo ubogi zasób słów, aż do braku rozumienia mowy i posługiwania się nią. Od czasu do czasu chory może powtarzać (często niezrozumiale) kilka słów lub coś wykrzykiwać, nie rozpoznawać przedmiotów, otoczenia ani bliskich. Pogarsza się sprawność ruchowa pacjenta, zaczyna  wolno i chwiejnie chodzić. W ostatnim stadium jest unieruchomiony w łóżku lub porusza się jedynie na wózku. Na tym etapie otępienia pojawiają się trudności ze spożywaniem posiłków, czasem również z połykaniem. Często obserwuje się znaczną utratę wagi, ale są osoby, które jedzą za dużo, czasami wręcz łapczywie i przybierają na wadze. Inna trudność to nietrzymanie moczu, a czasem i stolca. Są okresy, kiedy chory bywa niespokojny, sprawia wrażenie, jakby ciągle czegoś lub kogoś szukał. Może być pobudzony lub agresywny, zwłaszcza gdy czuje się w jakiś sposób zagrożony. Wybuchy gniewu mogą się zdarzać podczas wykonywania codziennych czynności, np. tych  związanych z higieną osobistą, ponieważ chory nie rozumie tego, co się wokół niego dzieje. Opiekunowie nie powinni odbierać tych wybuchów jako ataków na siebie. Co ważne, nawet na tym etapie otępienia chorzy są w stanie reagować na okazywaną im czułość i na spokojny, życzliwy ton głosu. Ponadto przyjemność mogą im sprawiać zapachy, słuchanie ulubionej muzyki, głaskanie psa lub kota.

Jak odróżnić starzenie się od choroby?

Zaburzenia pamięci związane z wiekiem

• pierwsze objawy pojawiają się najczęściej po 60. r.ż., zaburzenia pamięci występują przejściowo i sporadycznie (np. szukanie okularów, kluczy, zapominanie imion),
• intensywny proces myślowy lub koncentracja najczęściej pozwalają na przypomnienie sobie potrzebnych informacji,
• osoby dotknięte zaburzeniami próbują sobie pomóc - np. zapisują coś na kartkach,
• ludzie starsi skutecznie posługują się podpowiedziami, reagują na ustne bądź pisemne polecenia,
• te osoby, które się starzeją, ale są nadal sprawne fizycznie, potrafią zadbać o siebie, samodzielnie się wykąpać i ubrać.

Zaburzenia pamięci związane z otępieniem

• pierwsze objawy pojawiają się często przed 60. r.ż.
• zaburzenia pamięci nasilają się z upływem czasu,
• zapominanie zdarza się coraz częściej, ciągłe szukanie dotyczy ważnych przedmiotów, których przeważnie się pilnuje (takich jak klucze, portfel, dowód osobisty),
• osoba chora zapomina całe ciągi zdarzeń, nie jest w stanie niczego sobie przypomnieć, nawet po dłuższym i bardzo intensywnym namyśle,
• chory nie potrafi korzystać z notatek, przypomnień i informacji  z zewnątrz służących jako wskazówki dla pamięci
• pacjent nie rozumie ustnych ani pisemnych poleceń, nie reaguje
• chory stopniowo zapomina o kluczowych czynnościach np. higienicznych

Niestety nie ma leków leczących otępienie choć opracowano już preparaty łagodzące przebieg choroby.

Materiał pochodzi z opracowania „Jak radzić sobie z otępieniem” pod red. Prof. Tadeusza Parnowskiego