Centrum Zdrowia Psychicznego
SENS-MED Kosiak sp. j.
Rejestracja telefoniczna: +48 723 727 072
Rejestracja on-line: kontakt@sens-med.pl
REJESTRACJA
Czym jest żałoba?
Dzień 9 października został ustanowiony Światowym Dniem Hospicjów i Opieki Paliatywnej, kiedy to w sposób szczególny kieruje się uwagę na pacjentów znajdujących się w zaawansowanym stadium choroby, towarzyszących im bliskich oraz zaangażowany w leczenie personel.
Opieka paliatywna zapewnia dbałość o kompleksowe leczenie pacjenta i możliwie jak najlepszą jakość jego życia w trudnej rzeczywistości – utrzymywania się chronicznych objawów, uporczywego bólu i braku perspektywy na powrót do zdrowia.
Z przebiegiem nieodwracalnej, ciężkiej choroby związany jest temat przeżywania szeroko rozumianej utraty – zdrowia, dotychczasowej wydolności, samodzielności, a z punktu widzenia rodzin i personelu - utraty bliskich i podopiecznych.
Żałobę można rozumieć jako reakcję na różnego rodzaju pożegnanie - nieodwracalną życiową zmianę, domknięcie istotnego etapu, bezpowrotne odejście kogoś znaczącego. Tego rodzaju doświadczeniem może także okazać się np. skonfrontowanie z niespełnionymi pragnieniami, czy wyobrażeniami na temat jakiejś relacji. Tożsame uczucia mogą pojawić się również, gdy zdamy sobie sprawę, że nasza pociecha nie jest już poszukującym wsparcia kilkulatkiem, ale coraz bardziej samodzielnym i poszukującym własnej drogi nastolatkiem – wówczas z rolą rodzica małego dziecka musimy się pożegnać i przekształcić metody i postawy wychowawcze w bardziej adekwatne.
Żałobnikami jesteśmy więc w biegu życia wielokrotnie i to w bardzo różnorodnych odsłonach.
Przeżywanie żalu po utracie jest zjawiskiem ponadkulturowym i składa się z wyodrębnionych przez badaczy faz: fazy szoku i niedowierzania, gniewu, dezorganizacji i rozpaczy oraz akceptacji i ponownej adaptacji. Nierzadko w odpowiedzi na utratę reagujemy swego rodzaju odrętwieniem – zatrzymaniem przeżywania, trudnościami ze znalezieniem słów, by formułować myśli, gdy w głowie pojawia się poczucie pustki. Stan ten mija po kilku godzinach, dniach lub tygodniach, w zależności od okoliczności.
Po nim nadchodzi reakcja gniewu, sprzeciwu wobec sytuacji, niezgoda na niepomyślny obrót spraw, na który nie mamy już jednak wpływu. Kiedy złość wycisza się, do głosu dochodzi smutek i żal, często wymieszany z poczuciem beznadziei czy lękiem o to, jak poradzimy sobie w obliczu zmian. Emocje te potrafią utrzymywać się około roku-dwóch i są całkowicie naturalne.
Pozwolenie sobie na przeżywanie ich prowadzi do reorganizacji dotychczasowego funkcjonowania po dotkliwej utracie i finalnej akceptacji trudnej sytuacji. Dla ułatwienia zrozumienia przebiegu procesu żałoby powyższe jej etapy wymieniane są w pewnym porządku, jednak w rzeczywistości ich składowe mieszają się ze sobą, następują po sobie w różnych odstępach czasu, w indywidualny dla każdego sposób.
Co istotne, warto zadać sobie pytanie, czy potrafimy pozwolić budzącym się uczuciom wybrzmieć i przeminąć, czy któreś z nich szczególnie długo nas zatrzymują, nie pozwalając pójść dalej. Długotrwałe zastygnięcie w którejś z faz przeżywania żałoby lub też zaprzeczenie jej może doprowadzić do emocjonalnego obciążenia i, w dalszej perspektywie, innych trudności natury psychologicznej.
Różnego rodzaju trudności czy komplikacje w przebiegu przeżywania żałoby leżą w obszarze zainteresowania specjalistów i są przyczyną, dla której niektóre osoby zgłaszają się po pomoc, doznając ulgi w towarzyszącym im cierpieniu – zarówno w drodze farmakoterapii, jak i psychoterapii.
Data 9 października pozwala zarówno przybliżyć się do trudnego tematu utrat, jak również podtrzymać nadzieję na ich sens w biegu ludzkiego życia.
Tekst przygotowała Aleksandra Krzych, psycholog i psychoterapeuta w Sens-Med.