Centrum Zdrowia Psychicznego 

SENS-MED Kosiak sp. j.

Rejestracja telefoniczna: +48 723 727 072

Rejestracja on-line: kontakt@sens-med.pl

REJESTRACJA 

Czasami przychodzą do nas po poradę osoby zaniepokojone stanem zdrowia psychicznego swoich bliskich, którzy nie chcą się zgodzić na leczenie. Twierdzą, że wszystko z nimi w porządku i że wmawia im się chorobę psychiczną.

Bliscy takich osób często rozkładają ręce, żyjąc w przekonaniu, że nie można im w żaden sposób pomóc.

Nie wiedzą jednak, że ustawa o ochronie zdrowia psychicznego reguluje takie sytuacje i przewiduje opcję skierowania na przymusowe leczenie w określonych, szczegółowo opisanych warunkach. 

Każde badanie czy leczenie, także psychiatryczne musi być poprzedzone wyrażaniem zgody przez osobę, która ma mu być poddana. Jednak w przypadku chorób i zaburzeń psychicznych istnieje możliwość zastosowania badania i leczenia przymusowego. 

Możliwości te określa Ustawa o Ochronie Zdrowia Psychicznego.

Przymusowe badanie psychiatryczne (art 21 U o OZP)

Przymusowe badanie psychiatryczne można zastosować w przypadku osoby, która z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać własnemu życiu lub życiu i zdrowiu innych. Procedurę badania przymusowego można zastosować także gdy osoba chora nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych. Dotyczy to zarówno osób dorosłych, jak i niepełnoletnich - w tym drugim przypadku nie jest wymagana zgoda opiekuna prawnego. 

O tym czy w danym przypadku wymagane jest przeprowadzenie badań, decyduje lekarz psychiatra a w razie jego nieobecności inny lekarz (np. lekarz pogotowia ratunkowego). Może on także skierować chorego do szpitala psychiatrycznego i zlecić zastosowanie środków przymusu bezpośredniego takich jak unieruchomienie czy przymusowe podanie leków. 

Przymus bezpośredni (art 18 UoOZP)

Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, przy wykonywaniu czynności przewidzianych w niniejszej ustawie, można stosować tylko wtedy, gdy osoby te dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby, bezpieczeństwu powszechnemu, w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego.

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje lekarz, który określa rodzaj zastosowanego środka przymusu oraz osobiście nadzoruje jego wykonanie.

Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje i nadzoruje osobiście jego wykonanie pielęgniarka, która jest zobowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym lekarza.

Każdy przypadek zastosowania przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

Przymus bezpośredni polega na przytrzymaniu, przymusowym podaniu leków, unieruchomieniu lub izolacji.

Przymusowe przyjecie do szpitala psychiatrycznego - w trybie nagłym i wnioskowym.

Art. 23 U o OZP.

Osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez zgody tylko wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu choroby psychicznej zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.

O przyjęciu do szpitala tej osoby decyduje lekarz, po osobistym jej zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa. Lekarz jest zobowiązany wyjaśnić choremu przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody i poinformować go o jego prawach.

Przyjęcie do szpitala wymaga zatwierdzenia przez ordynatora w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia.

Kierownik szpitala zawiadamia o tym sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.

Artykuł ten pozwala na przyjęcie do szpitala osoby przejawiającej objawy choroby psychicznej, czy to świeżo rozpoznanej, czy już dłużej występującej.

Dotyczy on przede wszystkim psychoz o różnym pochodzeniu czy poważnych zaburzeń afektywnych.

Art. 24. U o OZP

Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, a zachodzą wątpliwości, czy jest ona chora psychicznie, może być przyjęta bez zgody w celu wyjaśnienia tych wątpliwości.

Pobyt w szpitalu nie może trwać dłużej niż 10 dni.

Ten artykuł pozwala na hospitalizację osób zagrażających swojemu życiu oraz życiu i zdrowiu innych co do której nie mamy pewności czy choruje na chorobę psychiczną, ale przejawia takie zaburzenia które mogą sugerować problemy z zakresu zdrowia psychicznego.

Dalsze postępowanie formalne (zatwierdzenie, zawiadomienie Sądu) przebiega jak w art. 23 ustawy.

Trzeba zaznaczyć, że w obu przypadkach sąd opiekuńczy rozpoczyna postępowanie mające na celu weryfikację zasadności przyjęcia do szpitala wysłuchując osobę przyjętą bez zgody oraz powołując biegłego psychiatrę do oceny stanu zdrowia osoby przyjętej i zasadności podjętych działań.

Art. 22  U o OZP

Ustawa przewiduje również postępowanie w przypadku przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo, niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia, a także osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie.

Przyjęcie osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia i leczenia następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.

W przypadkach nagłych osoba taka, może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego. W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa. Kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia niezwłocznie sąd opiekuńczy właściwy ze względu na siedzibę szpitala, w celu uzyskania zgody sądu na pobyt tej osoby w szpitalu.

W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego.

Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej powyżej 16 roku życia lub osoby pełnoletniej całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody, jest wymagane również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie.

W przypadku sprzecznych oświadczeń tej osoby i jej przedstawiciela ustawowego, zgodę na przyjęcie do szpitala wyraża sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.

W wypadkach nagłych nie jest konieczne uzyskanie zgody sądu opiekuńczego przed przyjściem do szpitala psychiatrycznego. O każdorazowym przyjęciu w/w osoby z zaburzeniami psychicznymi kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia bezzwłocznie sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala.

W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.

Ustawa przewiduje również przyjęcie do szpitala w trybie wnioskowym, co dotyczy osób chorych psychicznie, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla siebie lub innych osób, ale nie chcą się leczyć. To jest najczęstszy problem z którym zgłaszają się rodziny pacjentów prosząc o pomoc i poradę.

Art. 29. U o OZP

Do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta, bez zgody osoba chora psychicznie, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej osoby, bez jej zgody, orzeka sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania na wniosek jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę.

W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym wniosek może zgłosić również organ do spraw pomocy społecznej.

Przymusowe przyjęcie do domu opieki społecznej

Również przyjęcie do domu pomocy społecznej może odbywać się w trybie wnioskowym, bez zgody pacjenta

Art. 38. i art 39 U o OZP

Osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej.

Przyjęcie do domu pomocy społecznej tej osoby, wymaga orzeczenia sądu opiekuńczego.

Jeżeli ta osoba lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie jej do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody.

Z wnioskiem tym może wystąpić również kierownik szpitala psychiatrycznego.

Jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy.

Wypisanie ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywającej tam bez jej zgody

Art. 35 U o OZP

O wypisaniu ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywającej w tym szpitalu bez jej zgody postanawia ordynator, jeżeli uzna, że ustały przyczyny przyjęcia i pobytu tej osoby w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody.

Osoba ta może za swoją później wyrażoną zgodą pozostać w szpitalu psychiatrycznym, jeżeli w ocenie lekarza jej dalszy pobyt w tym szpitalu jest celowy.

Art. 36 U o OZP

Osoba przebywająca w szpitalu psychiatrycznym, w tym również osoba ubezwłasnowolniona, może złożyć w szpitalu, w dowolnej formie, wniosek o nakazanie wypisania jej ze szpitala, co odnotowuje się w dokumentacji medycznej. Wypisania ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywającej w nim bez swojej zgody mogą żądać również: przedstawiciel ustawowy, małżonek, rodzeństwo, krewni w linii prostej oraz osoba sprawująca faktyczną nad nią opiekę.

Żądanie takie może być zgłoszone w dowolnej formie i odnotowuje się je w dokumentacji medycznej.

W razie odmowy wypisania, osoba przebywająca w szpitalu oraz przedstawiciel ustawowy, małżonek, rodzeństwo, krewni w linii prostej oraz osoba sprawująca faktyczną nad nią opiekę mogą wystąpić do sądu opiekuńczego, w którego okręgu znajduje się ten szpital, o nakazanie wypisania.